Tschiertschen: Alpennatuur in optima forma

Sinds 2011 brengt Kees Boele de Alpennatuur dichter bij onze gasten. Kees weet meer over de natuur dan Google en hij schrijft en verteld met veel passie en deelt zijn kennis graag met anderen. Daarom hebben wij hem gevraagd of hij een stukje voor ons wil schrijven. Veel plezier bij het lezen.

Joch Alp

Als er Michelin sterren voor de rijkste natuurgebieden op aarde zouden bestaan dan maken de hellingen rond Tschiertschen zeker kans op minimaal twee sterren. Ver weg van de blauwe snelweg door het Rijndal, eeuwenlang onbereikbaar en alleen bewoond door kleine Walser gemeenschappen kon juist hier de Alpennatuur zich optimaal blijven ontwikkelen. Maar dat is slechts één kant van het verhaal. Tussen Arosa en Chur lag eens een onmetelijke zee. De keiharde vulkanische rotsen langs de kust van het oude Europa en de koraalriffen van het Afrikaanse continent liggen nu op nog geen 25 kilometer van elkaar. Van de vroegere zeebodem rest alleen nog een slagveld van priemende pieken en brokken, door elkaar gesmeten puin.

Groot geaderd witje

Waar planten elders in Zwitserland keurig in gescheiden klasjes lijken te groeien staan in het dal van de Plessur kalkplanten en granietliefhebbers bijna chaotisch door elkaar. En dat is uiteraard goed nieuws voor vlinders en andere insecten. Voor elk wat wils is het motto. Nectar voor bestuivers is er vanaf de witte krokussen in het vroege voorjaar tot aan de zachtpaarse velden van herfsttijloos in september. En voor de ruim 1100 soorten die volgens de Swiss Webb Flora alleen al in het Schanfigg voorkomen zijn er per plant tientallen tot honderden insecten en andere dieren die met genoegen hun kaken in het verse Alpengroen zetten.

Vrouwenschoentje

Na een rustige start in mei met kwastjesbloemen en krokussen is er in juni geen houden meer aan. Ruim drie maanden lang veranderen de hellingen in een voortdurend wisselende bloemenshow. Nederlanders zijn gewend aan een wat meer ingetogen vegetatiebeeld. Een bos met een veld bosanemonen is voor ons een stilleven. In Tschiertschen lijkt alles te kunnen. Knetterblauwe Monnikskappen, heldergele Ranonkels en knuppels van paarse Rhaponticums staan lukraak door elkaar. Gevlekte orchissen groeien nog net niet tot aan de voordeur van Wandelhotel Gürgaletsch. Zeldzaamheden als Vrouwenschoentje, met de allergrootste bloemen onder de Europese orchideeën, staan in juni uitbundig in bloei.  Miniatuurtjes als koraalwortel, vogelnestorchis en diverse wintergroenen zijn in de hellingbossen voor iedereen te vinden.

Zilverdistel

Boven de 1800 meter wordt wandelen voor een bloemenliefhebber helemaal onmogelijk. Vele soorten kartelblad, kleine steenbreekjes, velden vol gele gentianen, gestippelde gentianen, sneeuwgentianen. Het blijft maar doorgaan. En elke wandeling voegt er alleen nog maar meer aan toe. Helemaal berucht is de afdaling vanaf de Mattisch Horn richting Skihaus Pirigen. De laatste kilometer kost minimaal een uur als je alles wilt fotograferen. Het begint al bij velden vol Welriekende nachtorchissen. Tiroolse Anemonen, Zilverdistels en honderden kleinere soorten die uitnodigen om elke meter toch maar weer even door de knieën te gaan.

Zijdeplantgentiaan

In de tweede helft van augustus lijkt de symfonie wat aan kracht in te boeten. Maar terwijl het aantal soorten bloeiende planten wat afneemt is juist dit voor anderen het moment om massaal acte de presence te geven. Zijdeplantgentianen zorgen voor een muur van  hoge blauwe bloemen langs de Urdenbach. Herfsttijlozen kleuren de weilanden rond Molinis.

Grote Ijsvogelvlinder

Een alpenweide als vlindertuin. Dat is misschien wel de beste omschrijving van wat je kunt verwachten rond Tschiertschen. In onze lage landen zijn we blij met vijftien soorten op een zomerse topdag. Op een tocht naar de Joch Alp heb je dat aantal vaak al gezien voordat  je halverwege bent. Uitdagende zandoogjes die hier Erebia genoemd worden blijken allemaal weer net even anders zijn. Blauwtjes wisselen per plant. Van Tijmblauwtje tot Klaverblauwtje, steeds weer moet zowel de onder als bovenkant gefotografeerd worden om de naam te ontdekken. Parelmoervlinders maken het misschien nog bonter. Niet in kleur want die is bijna altijd oranje met hooguit een vlekje paars bij de Braamparelmoervlinder. Maar wel in lijnen en strepen, elke vlinder weer even uitdagend. Op de Alpenweiden zijn het toch vooral de Alpenluzernevlinders, Koninginnepages en Apollovlinders die de aandacht trekken. En als er een dag wat minder zon is wordt het tijd om schitterende maar hoog in de boomtoppen levende soorten te gaan spotten. Grote Weerschijnvlinders en Grote IJsvogelvlinders zitten dan vaak laag in het gras te wachten op een passerende natuurliefhebber.

Alpenlandsalamander

Tschiertschen is meer dan alleen bloemen en vlinders. Een zomer lang is het dorp verhuurd aan Zwarte Roodstaarten en Europese Kanaries. Steenarenden zweven boven bergpassen op zoek naar een verse marmottenbout. Alpenlandsalamanders scharrelen als vreemde rubberbeestjes over bospaden. En in de herfst is het tijd om uit te kijken naar Vuurgoudhaantjes en Notenkrakers die tot vlak bij het dorp gezien kunnen worden.

Pad door bloemenweide richting Matjishorn

Wandelen rond Tschiertschen is steeds weer een verrassende natuurbelevenis. Stenen vertellen een verhaal, vlinders, vogels en bloemen vragen voortdurend om weer een nieuwe naam. Niet alleen in het veld maar ook ’s avonds in de Stube van het hotel als al die digitale opnames gedetermineerd  moeten worden. Daarom biedt Wandelhotel Gürgaletsch van juni tot en met september verschillende themaweken alpennatuur. Samen met kenners op stap wordt elke wandeling een ongekende ontdekkingstocht. Ons programma vertelt er meer over of lees eens de uitgebreide blogs van Kees Boele: Alpennatuur rond de Gürgaletsch en Herfstpracht in September.

Tekst en fotografie: Natuurpresentaties (Haren) – Kees Boele 
Voor actuele data waarop Kees volledig klaar staat voor de gasten van Hotel Gürgaletsch kunt u op onze website kijken.